Harmony of the Spheres ( cd)
Luister 01-02-2004
Paul Janssen
Vanuit de 21ste eeuwse ontwikkelingsgedachte beschouwd, heeft deze cd alles tegen. Deb componiste bedient zich van een stijl,die past binnen het kader van de Nieuwe Eenvoud, of zoals u wilt Nieuwe Spiritualiteit en is bovendien een Nederlander. De tonaliteit regeert, wat in dit geval betekent, dat het gemiddelde aan samenklanken erg consonant is en het onderwerp van de compositie is ook nog eens van een mystieke hoogdravendheid, waar je u tegen zegt: de Harmonie der Sferen. Het ruim een uur durende 5-delige koorwerk is het enige werk op deze cd. De teksten zijn afkomstig uit Spinoza’s Ethica ordine geometrico de demonstrada. Er mankeert helemaal niets aan Franssens’ composities en zeker niet aan de Harmonie der Sferen. De cyclus die in 2002 in premiere ging, is een meesterlijke vertaling van Renaissance-koormodellen van deze tijd en heeft muziek opgeleverd, die je het volle uur met open mond doet luisteren. Ja, Franssens houdt van weelderige klanken en ook dit koorwerk zit er vol mee. En ja, Franssens neemt de luisteraar bij de hand en wijst hem de weg met eenvoudige tonale richtingaanwijzers. Maar ondertussen schept hij een uiterst spannend koorwerk, waarin het spel tussen consonant en dissonant, tussen harmonie en de lichte dreiging van ontsporing met meesterhand wordt gespeeld. Vooral als in dit centrale deel, waarlangs de cyclus min of meer gespiegeld is, de strijkers inzetten, creeert hij menig magisch moment. Franssens is geen componist van de plotselinge vuistslagen, die door componisten als Vasks en Tuur worden gebruikt, om de hemelse harmonie bruut te doorbreken. Hij vertelt zijn verhaal meer zoals Arvo Part: met een kalm kabbelende doelgerichtheid. Wie daarin meegaat wordt, even los van het mystieke onderwerp, verrast door vele subtiele details en prachtige vondsten. De uitvoering door het Nederlands Kamerkoor werkt bij dit alles extra mee. De koorleden lijken in elk geval hoorbaar in hun element en zingen prachtig. Het zou mij niets verbazen, als Harmonie der Sferen een internationaal repertoirestuk wordt.
Joep Franssens: Harmony of the Spheres. Nederlands Kamerkoor en Tallinn Chamber Orchestra o.l.v. Tonu Kaljuste. Composers’ Voice.